Konut almakta zorlanan vatandaşlar, kooperatiflerin yolunu tutuyor. Uzmanlardan önemli uyarılar !
1980’li yıllarda konut sahibi olmak için başvurulan kooperatif modeli, o dönem yaşanan problemler sebebiyle hafızalarda olumsuz yer etti. Akabinde yap-sat modelinin yaygınlaşması ile kooperatiflere ilgi azaldı. Bugünlerde ise bu model tekrar popüler hale gelmiş durumda. Arsa fiyatlarının yükselmesi ve artan inşaat maliyetleri ile konut fiyatları ulaşılabilir olmaktan uzaklaşınca yapı kooperatifleri sayısı artış gösterdi.
İnşaat ilk sırada …
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre, bu yılın mayıs ayında 62 kooperatif kuruldu. Mayısta kurulan kooperatiflerin faaliyet alanlarına bakıldığında, inşaat alanındakiler başı çekti. Bu ayda söz konusu alanda 26 kooperatif kuruldu. Ülke genelinde yılın 5 aylık dönemine bakıldığında ise 603 kooperatif kuruldu. Söz konusu süreçte ilk sırayı 232 kooperatifle konut yapı sektörü aldı.
Astronomik boyutta …
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, ülke genelinde 2006 sonrasında önemli ölçüde toplu konut projesi yapıldığını, 2012 yılında çıkarılan Kentsel Dönüşüm Yasası ile de 2018 başlarına kadar gayrimenkul sektörünün ciddi bir ivme gösterdiğini ifade etti.
İlk model kooperatif
2020 yılı ve akabinde iki modelin ciddi şekilde güçlendiğini belirten Kiraz, sözlerine şöyle devam etti: “İlk model yapı kooperatifi kurmak. Maalesef kötü anıları da çok fazlaca biriktirmiş ‘kooperatifzede’ kavramının da oluşmasına yol açan bu modelin 2020 sonrası hızla tekrar geliştiğine şahit oluyoruz. Yapı kooperatifi kurmak çok zor değil. 7 kişi bir araya gelerek bu kooperatifi kurabiliyor. Kooperatif modeli ile inşaatın yükleniciye bedel karşılığı yaptırılması ve akabinde ‘zede’ olmadan tapu sahibi olunması mümkün.”
Avukat Kiraz’ın dile getirdiği ikinci model ise birlikte arsa satın alınması. Bu model ile kooperatif gibi tüzel kişiliği olan bir yapı kurmadan ve o sisteme hiç girmeden insanlar bir araya gelerek bir taşınmazı müşterek mülkiyete tabi olarak satın alıyor, topluca yine inşaat yapımı ve mülk edinme süreci işletilebiliyor. Ortak arsa alımında yeni dönemde risklerin de bertaraf edildiğini belirten Kiraz, “Söz gelimi 20 kişi bir araya geldik ve 20 dönüm arsa aldık. Teknik bir uzman kroki çiziyor ve her kişinin yeri tapuya tescil ediliyor. Burada ‘amaca özgüleme sözleşmesi’ yapıldığı için alıcı için riskler ortadan kalkıyor. Özel parselizasyon yapılıyor, hissedarlardan birisi çıkıp ortaklığın giderilmesi davası açamıyor. Herkesin yeri belli, kimse kimsenin alanına müdahale edemiyor ve dileyen ortaklardan biri payını 3. kişilere de satabiliyor” şeklinde konuştu. Kiraz, bu modelin gayrimenkul geliştiren firmalarca da kullanılmaya başlandığını, vatandaşa tapulu arsa satışı yapıldığını ekledi.
Bunlara dikkat edin !
Avukat Ali Güvenç Kiraz, yapı kooperatiflerinde mağdur olunmaması için dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
- Kooperatif yönetimine adli ve ticari sicili iyi kişiler seçilmeli. k Yönetim yönetim her aşamada denetlenmeli. Bu nedenle üyeler kendi aralarından denetçiler oluşturmalı.
- İç denetim dışında bir dış denetim sağlamakta da fayda var. Dışardan bir hukukçu ve bir inşaat mühendisi ile çalışmak süreci garantiye almanızı sağlar.
- Firmanın teknik ve mali yeterliliği kontrol edilmeli ve teminat istenmeli.
- Geçmişte kooperatiflerde 1-2 üyenin zamanında ödeme yapmaması tüm süreci kilitliyordu. Aynı problemlerin olmaması için sözleşmeler doğru hazırlanmalı.
