Tapu alım ve satımlarında tapu harcı ve tapu döner sermaye ücreti olmak suretiyle iki tahsilat yapılmaktadır.
Döner Sermaye Kavramı
Döner sermaye herkesin duyduğu fakat çoğu kişinin tam anlamıyla tanımını bilmediği bir sistemdir. Öncelikle döner sermaye bir ödeme sistemidir. Bu sistemin oluşturulmasının esas sebebi devletin ekonomik (iktisadi) işletmelerinden nakit kar sağlamaktır. 2004 yılından itibaren ülkemizde faaliyet gösteren Sağlık Bakanlığına bağlı tüm kurum ve kuruluşlarda uygulanmaya başlanmıştır.
Döner sermaye işletmeleri arasından bütçesi en yüksek miktarda olan kurumlar, T.C. Sağlık Bakanlığının içeriğinde bulunan hastanelerdir.
Döner Sermaye Ücreti Nedir ?
Taşınmazlara dair yapılan satış, ipotek tesisi, kadastro işlemleri ve kontrollük hizmetleri harca tabi olup, bu hizmetlere dair ücretlendirme, döner sermaye ücreti olarak tanımlanır.
Genel yönetime bağlı kamu kuruluşlarının, kamu hizmetlerini gerçekleştirirken meydana gelen kapasite fazlasını değerlendirmek, devlet bütçesine katkının yanı sıra mali ve idari özerklikler de sağlamak amacıyla kurulan kamu işletmelerine döner sermaye işletmeleri adı verilir. Döner sermaye ise kamu kuruluşlarının, kamu görevlerine paralel olarak meydana gelen ve genel idare esaslarına göre yürütülemeyen mal ve hizmetlerin devamlılığının sağlanabilmesi için idareye bağlı olarak kurulan döner sermaye işletmelerine ayrılmış sermayedir. Taşınmazlara dair yapılan satış, ipotek tesisi, kadastro işlemleri ve kontrollük hizmetleri harca tabi olup, bu hizmetlere dair ücretlendirme, döner sermaye ücreti olarak tanımlanır. Mal ve hizmetler karşılığında vatandaşlardan tahsil edilecek işlem harçları, “Tapu Kadastro İşlemlerinde Tahsil Edilecek Döner Sermaye Bedellerinde Değişiklik Yapan 6544 Sayılı Yasa” uyarınca, yıllık cetveller durumunda hazırlanarak ilan edilir. İlçeler bazındaki tapu müdürlüklerinde uygulanacak olan ücret tarifesi, döner sermaye ücretleri kapsamında yöresel kat sayılar sebebiyle farklılık gösterir.
Tapu harcı bedeli, “aksi taraflarca kararlaştırılmadıkça” alıcı ve satıcıdan eşit olarak yani her birinden satış bedelinin yüzde 2’si oranında tahsil edilir.
Yani tapu bedeli 200 bin lira ise 4 bin lira alıcıdan 4 bin liradan satıcıdan alınmaktadır. Ancak uygulamada ülkemizde alıcı taraf yüzde 4 olarak ödemektedir.
2021 yılında tapu devir işlemlerinde döner sermaye bedeli olarak alınan ücret 178,50 liradan yüzde 9 artışla 194,75 liraya yükseldi.
Yönetmelikle belirlenmiş bazı işlemler döner sermaye ücretlerinden muaftır.
Döner Sermayeye Tabi Olmayan Tapu İşlemleri !
Tapu müdürlüklerince yapılan hangi işlemlerin döner sermayeye tabi olmadığı, en son Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünce yayımlanmış olan 30.05.2012 tarihli ve 3938 sayılı talimatında bulunuyor:
Buna göre;
1) Döner sermaye ücreti tahsil edilmeyeceği özel yasalar ile düzenlenmiş bulunan kurumların yapacağı işlemlerden,
(4916 sayılı Yasa ile Maliye Hazinesi; 6292 sayılı Yasa ile Maliye Hazinesinin; 4958 sayılı Yasa ile Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığının yapacağı prosedürler gibi)
2) 4736 sayılı Yasa kapsamında, Bakanlar Kurulu kararıyla muaf tutulacak kişi ya da kurumların işlemlerinden,
3) İdarece sebebiyet verilmiş hataların düzeltilmesi işlemlerinden,
4) Tapu ve Kadastro Müdürlüğünce re’sen yapılan prosedürlerden,
5) Aile konutu şerhi işlemlerinden,
6) Tapu müdürlüklerinde yapılacak birçok terkin ve bedelsiz yol ve yeşil alan gibi terk işlemlerinden,
7) Karayolları Genel Müdürlüğü İşlemlerinden, döner sermaye ücreti alınmamaktadır.
Karayolları Genel Müdürlüğünün, Teşkilat Yasası kapsamında yapacağı işlemler döner sermayeden muaftır. Dayanağı 6001 sayılı KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDAKİ YASA’ dır.
