Evergrande krizi tüm dünyanın gündeminde yer almaya devam ediyor. Evergrande, Çin merkezli bir emlak devidir. İflas ettiğine dair ihtimallerle piyasaları etkileyen Evergrande, analistler ve piyasa uzmanları tarafından yakından takip ediliyor. 1996 yılında kurulan Evergrande’nin internet sitesindeki bilgilere göre, 280’den çok şehirde 1.300’den çok projesi bulunan şirket, Fortune 500 listesinde 2020’de 122. sırada yer aldı. Toplam varlıkları yaklaşık 350 milyar dolar (2,3 trilyon yuan), yıllık satış gelirleri de 110 milyar doları (700 milyar yuan) aşan şirkette 200 bin kişi çalışıyor. Öte yandan, şirket inşaat alanının dışında teknoloji ve sağlık gibi alanlara da yatırım yaparken, finansallardaki bozulmada bu adımların da etkili olmuş olabileceği tahmin ediliyor.
Analistler, Evergrande şirketinin finansal yapısının bozulmasında çoğunlukla şirket yönetiminin borçlanma alışkanlıkları, ana faaliyet alanıyla beraber yatırım yapılan yeni alanlarda nakit akış döngülerinin gecikmeli olması ve Çin’in borçlanma kriterlerini sıkılaştırması gibi adımların önemli rol oynadığını açıkladı.
Bilinen borcu 300 milyar doları aşan Çinli dev emlak geliştirme şirketi Evergrande’nin perşembe günü ödemesi gereken 100 milyon dolardan fazla tahvil kuponu ödemesine dair endişeler, risk algısını artırarak küresel bazda satış baskısını beraberinde getirdi.
Kredi derecelendirme Kuruluşu Standard & Poor’s (S&P) konuya dair açıklamasında Çin’in, finansal istikrarı hayati şekilde tehdit etmedikçe şirketi kurtarmayacağının tahmin edildiğini açıkladı.
Evergrande’ye dair haber akışı Asya’da gündemin odağındaki yerini korumaya devam ederken, Çin devletinin şirkete yönelik ne tür adımlar atacağı belirsizliğini koruyor.
EVERGRANDE KRİZİ ENDİŞE VERİYOR
Çinli Evergrande’nin muhtemel iflası konusu ile ilgili Çin hükümeti müdahalede bulunmazken, piyasalardaki endişe artıyor.
Ağır borç yükü altındaki Çinli gayrimenkul geliştirme şirketi Evergrande Group’un vadesi gelen borç ödemelerine temerrüt riski artarken, yatırımcılarsa potansiyel küresel domino etkisinin önlenmesi için Çin hükümetinden gelebilecek bir müdahaleyi bekliyorlar.
Analistler her ne kadar Evergrande’nin mali sorunlarının 2008 krizinde iflas eden ABD’li yatırım bankası Lehman Brothers’ınkine benzer bir tabloya çevrilmesine pek olasılık vermeseler de, Çin’in bir zamanlar en büyük ikinci gayrimenkul geliştirme şirketi olan Evergrande’nin muhtemel iflasının yayılma riski finansal piyasalardaki tedirginliği artırdı.
Çinli düzenleyici kurumlar yaklaşık 305 milyar Dolar borç ve yükümlülüğü bulunan nakit darboğazındaki Evergrande’nin bankacılık sistemi için tehlike oluşturabileceğini belirterek şirketin Çinli yatırımcılara sattığı tahvillerin kredi notunu düşürmüştü.
Evergrande son zamanlarda gayrimenkul satışlarının düşmeye devam etmesinden dolayı çapraz temerrüte düşebileceği uyarısında bulunmuş ve bankalar şirketin kredi borçlarını ödeyemeyeceğini düşünerek zarar karşılığı ayırmaya başlamışlardı.
Yatırımcıların kaygılarını dindirmek isteyen Evergrande Yönetim Kurulu Başkanı Hui Ka Yuan şirket çalışanlarına gönderdiği bir mektupta, şirketin içinde bulunduğu “en kara andan çıkacağı” konusu ile ilgili emin olduklarını ve gayrimenkul projelerini taahhüt edildiği gibi yerine getireceklerini açıkladı.
Çin’in devlet destekli Global Times gazetesinin baş editörü, Evergrande’nin “batmayacak kadar büyük” olduğu varsayımıyla devletin kurtarma paketine bel bağlamaması gerektiği konusu ile ilgili uyarmıştı. Ancak Çin hükümeti şu ana kadar Evergrande krizi konusu ile ilgili sessizliğini koruyor.
“ÇİN’İN İNŞAAT ŞİRKETLERİNE İLİŞKİN TUTUMU YILLAR İÇİNDE DEĞİŞTİ”
Eğer Evergrande Perşembe günü 83.5 milyon dolarlık kupon taksiti gelecek Mart 2022 vadeli tahvil ödemesini ve 29 Eylül’de 47.5 milyon dolarlık kupon taksiti gelecek Mart 2024 vadeli tahvil ödemesini itfa tarihlerinden itibaren 30 gün içinde yapamazsa bu tahvilleri temerrüte düşmüş olacak.
Koivu, değerlendirmesine şu şekilde devam etti: “Evergrande hakkında sorunlar söz konusu düzenlemeler sonucu ortaya çıktı. Bu durumun Çinli liderler tarafından da sürpriz olarak karşılandığını zannetmiyorum. Kredilerdeki sıkılaştırmanın bazı sorunları ortaya çıkaracağı aşikardı fakat, Çin’in uzun dönemli hedeflerini gerçekleştirmesi için büyüme modelini değiştirmesi ve daha büyük sıkıntılardan kaçınması için bu yapısal değişiklik gerekliydi.”
“OTORİTELERİN EVERGRANDE’Yİ AŞIRI BORÇLU ŞİRKETLER İÇİN KÖTÜ BİR ÖRNEK YAPACAĞINI DÜŞÜNÜYORUZ”
Evergrande için özel sektör bazlı bir çözüm bulunamadığı takdirde şirketin Çin hükümeti tarafından kurtarılmasının muazzam olacağını ifade eden Koivu, “Biz, otoritelerin Evergrande’yi aşırı borçlu şirketler için kötü bir örnek yapacağını ve yatırımcıların Çin’de kredi riskine dair hafif bir ders alacağını düşünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Koivu, Çinli otoritelerin olayın negatif etkilerini bilhassa hanehalkı için azaltacaklarını düşündüğünü belirterek, şunları kaydetti:
“Domino efekti gibi bir durumdan kaçınabileceğine inanmamız için üç neden var. Birincisi, Evergrande’nin yükümlülükleri Çin’in GSYH’nin yüzde 2’sine denk gelirken, bu durum ABD’deki tahvil kriziyle karşılaştırıldığında neredeyse risksiz. İkincisi, risklerin yerli ve yabancı tahvil sahipleri arasında dengeli dağıtılmış olması. Üçüncüsü ise bankaların borçları için kullanılan teminatların sağlam olması.”
Çin hükümetinin Evergrande’nin maddi hasarlarından bağımsız olarak Çin hanehalkı için olası negatif etkileri engellemek isteyeceğini bildiren Koivu, yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle halihazırda azalan hanehalkı güveninin daha da kötüleşmesine izin verilmeyeceğini düşündüğünü aktardı.
Koivu, öte yandan, inşaat firmaları için sıkı finansal koşulların bundan sonrası için devrede olacağını hatırlatarak, “Çin şu anda kısa dönemli büyüme rakamlarına değil, uzun dönemli görünüme odaklanmış durumda. Bu yüzden, Çinli liderlerle beraber yatırımcılar bazı şirketler için Çin’deki iş ortamı temellerinin sarsılmasından çekinmiyor.” dedi.
