Ev sahibinin, kiralamanın üzerinden 5 yıl geçmeden ve dava açmadan TÜFE’nin 12 aylık ortalamaları üzerinde rayiç bedeldeki yükselişi gerekçe göstererek kirada artış yapma hakkı bulunmuyor.
Kiralık ev arzı azalıp, talep artınca fiyatlar hızla yükseldi. Kiralardaki artışı gören bazı ev sahipleri yasal sınırın üzerinde zam talep eder oldu. Ancak konut sahiplerinin diledikleri oranda fiyat artışı yapması olası değil. Konut değerindeki yükselişi gerekçe göstererek kiraya zam yapmak isteyen ev sahibinin de kiralamanın üzerinden 5 yıl geçmeden ve mahkeme yoluna gitmeden Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 12 aylık ortalamaları üzerinde artış yapma hakkı bulunmuyor. TED Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Akipek, koronavirüs salgını sürecinde inşaat yapımındaki yavaşlama sebebiyle emlak fiyatlarında artış yaşandığını ifade etti. Akipek, artan taleple kira bedellerinde de yükseliş görüldüğüne dikkati çekti ve Borçlar Kanunu’na hem kira bedelinin belirlenmesi hem de kira sözleşmelerinin sona erdirilmesine dair bazı hükümler bulunduğunu söyledi.
TÜFE ORTALAMASI
Akipek, kira bedelinin TÜFE’nin 12 aylık ortalamalarına göre artırılabileceğini vurgulayarak şu şekilde devam etti: “Ağustos ayı itibarıyla bu oran yüzde 15,15. Bu ay kira bedeli belirleyeceksem, TÜFE’deki 12 aylık artış oranı olan yüzde 15.15’i geçmemem gerekiyor. Eğer bir kira sözleşmesi 10 yıldan uzun süredir devam ediyorsa, kiraya veren 10 yıllık süre sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden 3 ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla herhangi bir sebep göstermeden sözleşmeye son verebiliyor. Bu kanun hükmü kullanılarak birçok tahliye davaları açılıyor. Bu yıl bu tür tahliyelerde büyük bir artış var. Kiraya veren, bu hükme dayanarak 10 yılı dolmuş sözleşmelerdeki kiracılarını çıkarıp daha yüksek bedellerle tekrar kiraya veriyor. Bu yıl kiralar çok arttığı için bu haktan faydalanan konut sahiplerinin sayısı da arttı. Aksi halde ‘evi boşalt’ diye bir durum söz konusu olamaz.”
DEĞER ARTIŞI
Akipek, kanunda bulunan bir diğer önemli düzenlemeye de işaret ederek, konut sahiplerinin 5 yılda bir kira bedelinin rayiç bedel oranında hakim tarafından belirlenmesini isteme hakkı bulunduğunu dile getirdi. Konut değerinin yıllar içinde metro, üniversite gibi yatırımlar sebebiyle artabildiğini söyleyen Akipek, “Ev sahibi dava açarsa, kira, TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedellerine göre hakkaniyetli bir şekilde belirlenebilir. O bölge çok geliştiyse, hakim hakkaniyete uygun şekilde TÜFE üzerinde artış yapabiliyor ancak bu 5 yılda bir istenebilir. Söz konusu davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülüyor” dedi.
YÜZDE 35’E VARAN ARTIŞ
Türkiye Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan da kiralarda yüksek oranlı artışlar görüldüğünü bildirdi. Kiralardaki artışın gelirdeki yükselişle doğru orantılı olmaması sebebiyle ailelerin zorluk yaşadığını vurgulayan Taylan, “Kiralama da bir ihtiyaç. Bu nedenle mecburen söz konusu bedeller kabul ediliyor. Bölgelere ve semte göre değişmekle beraber kira bedellerinde yüzde 15 ile yüzde 35 arasında artış var” dedi.
