Herhangi bir insan müdahalesi olmadan kendiliğinden çalıştırarak koddaki muadiller arasında bir işlemi ihtiva eden sistemlere Akıllı Sözleşme denir.
Akıllı sözleşmeler, parayla çalışan satış makineleri gibidir. İşlem, gerekli dijital varlık akıllı sözleşmenin geçerli olduğu ortama transfer edilir, aktarılmaz kendiliğinden tamamlanır. Ağ protokolünün tüm kurallarını uygulayarak, aktarımlar akıllı sözleşme tarafından kendiliğinden uygulanır.
Akıllı Sözleşmeler Neden Kullanılır ?
İki kişi arasında gayrimenkul satışı olacağını varsayalım. Taşınmaz alım satımında birçok evrak işi ve farklı kurum ve kişilerle iletişime ihtiyaç duyulmaktadır. Sürecin başından sonuna kadar birçok risk noktası vardır. Dolayısıyla alıcılar ve satıcılar; Her türlü bürokratik işlerle ilgilenecek, mülkü pazarlayacak ve muhataplar arasında aracılık yapacak bir emlakçı ile görüşür.
Kişiden kişiye büyük miktarda para aktarımı yapılan gayrimenkul alım ve satım işlemlerinde tüm bu süreçlere yardım eden aracılar, toplam tutar üzerinden komisyon almaktadır. İşlem kusursuz bir biçimde gerçekleştirilmiş olsa dahi, miktar ne kadar yüksek olursa, ödenen komisyon ücreti de o kadar yüksek olur.
Örnek verdiğimiz gayrimenkul satışlarının yanı sıra uluslararası anlaşmalarda, dev lojistik operasyonlarda ve yüksek güvenlik gerektiren devir işlemlerinde aracı kurumlar ve yüksek komisyon ücretleri gözlemlenmektedir.
Tüm bu süreçlerde akıllı sözleşmeler kullanmak güven problemini ortadan kaldırabilir. Akıllı sözleşmeler, “aşağıdaki koşul karşılanırsa o zaman uygulayın” ilkesine göre tamamiyle kendiliğinden çalışır. Yani taşınmazın mülkiyeti, yalnız kararlaştırılan tutar sisteme gönderildikten sonra alıcıya geçer.
Akıllı sözleşmedeki kod, taraflarca kabul edilen tüm hüküm ve koşulları içerir. İşlem bilgileri, merkezi olmayan ve açık bir defterde blok zincirine kaydedilir.
Akıllı Sözleşmelerin Çalışma Yapısı Nedir ?
Akıllı sözleşmeler kendi başlarına çalışabildikleri gibi farklı kod yapılarıyla da entegre edilebilir. Yani akıllı bir sözleşmede kod işlemini tamamladıktan sonra diğer bir sözleşmenin aktivasyonunu tetikleyebilir.
Akıllı sözleşmelerin çalışmaya başlaması için önce tarafların imzalaması gerekir. Ardından, sözleşmenin direkt olarak erişim hakkına sahip olduğu nesneye erişim sağlanır. Bu nesne, gayrimenkul, otomobil, devlet belgeleri ya da para gibi herhangi bir varlık olabilir. Sözleşme şartları yerine getirildikten sonra mülkiyet devri tamamlanır.
Akıllı Sözleşmelerin Avantajları
Otomatik akıllı sözleşmeler, kullanıcılara tam kontrol sağlayarak aracılara ya da üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarına olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
Akıllı sözleşmeler sayesinde noter, emlakçı, eksper ya da benzeri bir aracıya ihtiyaç duyulmadan komisyon ücretlerinden tasarruf edilir. Doğru uygulanırsa, akıllı sözleşmeler siber saldırganlar tarafından kötüye kullanılamaz. Akıllı sözleşmeler, evrak işlerini ve fiziksel transferleri geçmişte bırakarak zamandan tasarruf etmeyi de mümkün kılar.
Akıllı Sözleşmelerin Dezavantajları
Sözleşmeyi oluşturan kod yapısının kusursuz ve hatasız olması oldukça önemlidir. Koddaki bir hata ya da kötüye kullanıma neden olabilecek bir güvenlik açığı kötü sonuçlar doğurabilir. Akıllı sözleşmede kodunda bir hata bulunan paralar çalınabilir.
Akıllı sözleşmeler çok yeni teknolojiler olmasından, hükümetler için şu anda bu sözleşmeleri denetlemek zor. Vergilendirme konusu ile ilgili henüz bir fikir ileri sürülmediğinden, düzenleyicilerin taraflar arasında ortaya çıkan bir probleme müdahale etme şansı sınırlı olacaktır.
Akıllı sözleşmelerde geleneksel sözleşme yapılarında, blok zincirinde ve “Kod Kanundur” mantığında mahkeme ile çözülebilecek problemler zor bir duruma yol açabilmektedir.
