Kat mülkiyeti kanunda belirtilen esaslara göre apartman, bina gibi taşınmaz yapılarda her bir bağımsız bölümün kat mülkiyeti bakımından sahip olduğu arsa hakkına arsa payı denir. Kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulurken binanın veya binaların bulunduğu arsadan, arsanın rayiç değeri oranınca bağımsız bölümlere pay verilir.
Arsa payları ortak mülkiyet paylarıdır. Bu nedenle kat mülkiyeti ve arsa payı birbirinden ayrılamaz ve bağımsız olarak devredilemez. Kat mülkiyetinin satış, miras vb. nedenlerle başka birine geçmesi durumunda bağlı bulunan arsa payı da kat mülkiyetiyle birlikte geçer. Arsa payı, irtifak ve mülkiyetten ayrı olarak devir edilemeyeceği gibi miras yolu ile intikal edemez ve farklı bir hakla kayıt altına alınamaz.
Arsa payı nasıl hesaplanır ?
Arsa payında temelde bağımsız bölümün ana taşınmazın değerine oranı esas alınır. Arsa payının değeri, her bir bağımsız bölümün piyasa şartlarındaki alım/satım değeri üzerinden hesaplanır. Gayrimenkullerin bu bağlamdaki değerlemeleri, belediyelerde Emlak Değeri Takdir Komisyonuna müracaat edilerek öğrenilir.
Arsa payının hatalı belirlenmesi durumunda maliklerin düzeltim davası açma hakları bulunur. Ancak arsa payı belirlendikten sonra meydana gelen değer artışı gibi durumlarda arsa payı değiştirilemez.
Arsa payı metrekare hesaplama
Bağımsız bölümler için arsa payından metrekare hesabı şöyle yapılır:
Örn; Ana binanın tapuda 1500 m² lik parsel, arsa payının ise 20/330 olduğunu farz edelim.
(1.500 m² / 330) x 20 = 90.909 m²
Rayiç değerler üzerinden arsa payı nasıl hesaplanır ?
Yapının toplam rayiç değerini elde etmek için arsa üzerinde bulunan her bağımsız bölümün rayiç değerleri toplanır. Daha sonra her bağımsız bölümün rayiç değeri, yapının toplam değeri ile oranlanarak arsa payı hesaplanır.
Arsa payına düşen aidat nasıl hesaplanır ?
Arsa üzerindeki yapı için harcanan giderler, hisse oranında her bağımsız bölüme dağıtılır.
Örn; 1.000 lira toplam gideri olan bir yapıda 16/100 hisseye sahip olan bağımsız bölüme düşen aidat 1.000 lira x 16 / 100 = 160 lira olacaktır.
