Kira sözleşmesi, kiraya verilen taşınmazın kullanılma durumlarını ve karşılığında alınacak olan bedellerin belirlendiği bir sözleşme türüdür. Bu sözleşme herhangi bir taşınmazın sahibi ve kiracısı arasında yapılır. Özel bir şekil şartı bulunmayan kira sözleşmesi, tarafların taleplerine göre düzenlenebilir. Taraflar sözleşmeyi aralarında imzalayabildikleri gibi bir noterin huzurunda da imzalayabilirler. Peki aile bireyleri arasında kira sözleşmesi yapılır mı ? Şartları nelerdir ?
Aile içi kira sözleşmesi yapılır mı ?
İster çocuklar ebeveynlerine, isterse ebeveynler çocuklarına taşınmazlarını kira sözleşmesi yaparak kiralayabilirler. Aileler isterlerse çocuklarına ikamet edecekleri taşınmazı bedelsiz tahsis edebilirler. Kişiler yasa gereği anne-babasına, çocuklarına ve kardeşlerine ikamet olarak kullanmak üzere sahip oldukları konutları bedava kullandırabilirler. Aynı kişi aynı anda yalnızca bir taşınmazı bedelsiz olarak kullanabilir. Örneğin babasının bir konutunda yaz aylarında ikamet eden bir kişi, kış aylarında babasının başka bir konutunu kullanıyorsa, kira ödemek durumundadır.
Kira sözleşmesinde nelere dikkat edilmeli ?
Kira sözleşmesi yapılırken iki tarafta karşılıklı olarak birbirlerinden neler beklediğini net bir şekilde belirtmelidir. Sözleşmeye eklenecek şartlar ile ilgili uzlaşılmalıdır. Kiralanacak taşınmazın durumu tam anlamıyla belirtilmeli, iki tarafında hak kayıpları yaşamaması için kira artışı ve depozito konuları net bir şekilde sözleşmeye eklenmelidir. Bilgilerin kusursuz ve doğru olmasına özen gösterilmelidir çünkü sözleşme imzalandığı anda resmi belge olma özelliği taşır. Kira sözleşmesinin ne tür durumlarda bozulacağı, ne kadar süre yürürlükte kalacağına da ayrıca dikkat etmek gerekir.
Kimlere bedelsiz tahsis yapılabilir ?
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı ‘Kira Geliri Elde Edenler İçin Beyanname Düzenleme Rehberi’ne göre bedelsiz tahsis konusu tekrar düzenlenmiştir. Buna göre kişiler varlıklarını yalnızca çocuklarına, anne-babalarına, kardeşlerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Aile içi kira sözleşmesi kritik bir öneme sahiptir. Evlerinde yakınlarını, akrabalarını bedelsiz ya da düşük bedelle oturmasına izin verenlere vergi yükümlüğü getiren bir düzenlemedir. Keza Gelir Vergisi Kanunu’na göre evin emsal bedeli hesaplanarak, bu bedel üzerinden mal sahibi vergilendirilmektedir. Kişiler akrabalarından ya da arkadaşlarından kira almak istemese bile devlet, evin yıllık ortalama kira getirisini hesaplayarak, vergi ödenmesini zorunlu kılmıştır. Bu nedenle kişilerin kendilerini güvence altına almaları, taşınmazlarını tanıdık veya akrabalarına kiraya vermeden önce bir kira sözleşmesi yapmaları tavsiye edilmektedir.
Hangi Durumlarda Kira Gelir Vergisi Ödenmesi Gerekir ?
Arkadaş veya diğer akrabalara bedelsiz kiralama yapılsa dahi gayrimenkul sahibinin vergi ödemesi zorunludur. Ödenmesi gereken gelir vergisi ise emsal kira bedeli üzerinden hesaplanır. Bir mülkün beyan edilen minimum kira tutarı Emsal kira bedelidir.
Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır.
Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce ya da mahkemelerce takdir ya da tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir ya da tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin % 5’idir.
Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu’nun servetlerin değerlendirilmesi ile ilgili hükümlerine göre tespit edilen değerlerinin % 10’udur.
