Ekspertiz raporu diğer adıyla değerleme raporu gayrimenkul ve araba sektöründe bir bilirkişi raporu anlamına gelmektedir. Eksper ‘uzman’, eksper raporu ise ‘uzman raporu’ demektir. Uzman raporu, gayrimenkul sektöründe ve araba sektöründe sıkça kullanılan bir rapor olup kredi, emlak, hatta sigortacılık hususları ile ilgili alıcıya / tüketiciye alınan taşınırın / taşınmazın / hizmetin durumu ile ilgili bilgi verir.
Gayrimenkul sektöründe ekspertiz raporu; bir taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesi amacı ile bağımsız ve tarafsız olarak değerleme prosedürüne tabi tutulması demektir. Özellikle ev kredisi müracaatlarında sıkça karşılaşılan ekspertiz raporu ile taşınmazın gerçek değeri farklı ölçütlerin değerlendirilmesi ile ortaya konulur. Bir taşınmazın değerini belirleyen birçok etken bulunmaktadır, bunlar; tapu takyidatları, imar durumu, taşınmazın bulunduğu bölgesinin değeri, taşınmazın yeri, taşınmazın konumu, kendi bölgesindeki taşınmazlardan farkları gibi birçok ayrıntı olarak nitelendirilebilmektedir.
Raporda neler yer almalıdır?
Taşınmazın konumu, alanı, cephesi, fiziksel özellikleri, inşaat seviyesi, muhitin ulaşımı, bahçe ve otopark konumları, inşaat kalitesi, yakındaki sosyal imkanlar, civardaki emsal taşınmazların rayiç bedelleri, havuz gibi dekoratif ve peyzaj değerleri.
Bir değerleme raporu hazırlamak için ilk önce yasal kurum gerekli incelemeyi gerçekleştirmek zorundadır. Tapu ve kadastro müdürlüklerinden ve belediyelerden taşınmazın imar durumu ve tapu kaydı gibi bilgiler alınır. Akabinde yasal kurum incelemelerinden elde edilen bilgilerle, fiziksel inceleme sırasında kayıt altına alınan bilgilerin karşılaştırılması ve harmanlanması olayı gerçekleştirilir. Hemen sonrasında taşınmazın bulunduğu bölgedeki diğer yapılardan farkları analiz edilir ve son olarak bunlar da rapora eklenerek diğer bir değerleme uzmanına yönlendirilir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca bankalar ve kredi veren finansal kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün ya da hizmetlerde faiz dışında alınacak birçok ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara dair usul ve esasların Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından düzenlenen Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik , ekspertiz ücretinin kimin ödeyeceği konusu ile ilgili bir açıklık getirmiştir. Bu yönetmeliğe göre; taşınır ve taşınmazlara dair rehin, ipotek ve ekspertiz prosedürlerinde sadece üçüncü şahıslara ödenen ücretler alınmaktadır. Tüketicinin zarar etmemesi açısından bankaya ödenen kredi tutarının içine ekspertiz ücreti de dahil edilmeli, ekstra bir ücret olarak düşünülmemelidir.
