Ortaklık portföyünde bulunan gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin ve gayrimenkule dayalı hakların piyasa değerlerini ve kira bedellerini tespit etme konusu ile ilgili hizmet veren şirketlere Gayrimenkul Değerleme Şirketi denir. Bunun yanı sıra halk arasında gayrimenkul değerleme diğer adı olan Ekspertiz ile daha yaygın bilinmektedir.
Gayrimenkul Değerleme Nedir ?
Gayrimenkul değerleme, bir gayrimenkulün yasal işlemler dikkate alınarak emlak değerinin gayrimenkul projesinin ya da bir gayrimenkule bağlı hak ve faydanın değerinin belirlenmesidir. Diğer bir deyişle belirli kıstas, etik kurallar ve nesnel ölçütlere göre gerçekleşen ve bir gayrimenkulün değerini gösteren işleme Gayrimenkul Değerleme denmektedir.
Gayrimenkul değerleme genelde konut kredisi başvuru işlemlerinde ve ipotekli konut alımları vb. işlerde kullanılmaktadır.
Gayrimenkul Değerleme Hizmeti Neleri Kapsamaktadır ?
- Portföyde bulunan gayrimenkullerin, hakların ve gayrimenkule dayalı projelerin alım ya da satımı,
- Gayrimenkullerin kiraya verilmesi,
- Kiraya verilmek üzere gayrimenkul kiralanması,
- Portföyde bulunan gayrimenkullerden kiraya verilenlerin kira sözleşmelerinin uzatılması ya da yenilenmesi,
- Gayrimenkul ipoteği kabul edilmesi,
- Gayrimenkule dayalı projelerin inşaatına başlanabilmesi için, yasal işleme uyulduğunun ve gerekli belgelerin tam ve doğru olarak mevcut olduğunun saptanması,
- Ortaklık portföyünde bulunan ve yıl içinde herhangi bir nedenle rayiç değeri tespit edilmemiş olan varlıkların yıl sonu değerlerinin belirlenmesi,
- Ortaklığa ayni sermaye konulması.
Gayrimenkul Değerleme Şirketi Nasıl Çalışmaktadır ?
Gayrimenkul değerleme şirketleri, bir gayrimenkulün piyasa ve yasal durumunu inceleyerek, bağımsız ve tarafsız bir biçimde gayrimenkulün değerini gösteren gayrimenkul değerleme raporunu hazırlar.
Bu süreç bir kurum veya kişinin gayrimenkul değerleme ihtiyacı için gayrimenkul değerleme şirketlerine başvuruda bulunmasıyla başlamaktadır.
Değerleme şirketi, gayrimenkulün bulunduğu bölgeden sorumlu kendi içeriğindeki uzmanını görevlendirir. Eksper en kısa sürede gayrimenkulü yerinde görür, bağlı olduğu resmi kurumlarla görüşerek incelemelerde bulunur. Bunun sonucunda gayrimenkulün yasal durumu ve piyasa değerine yönelik araştırmalarını tamamlayarak bir rapor hazırlar.
Hazırlanan rapor denetmene düşmektedir. Denetmen, standartlara uygun olarak gerekli tüm kontrollerini yaptıktan sonra raporu sorumlu değerleme uzmanına gönderir. Son aşamada ise sorumlu uzman son kontrollerini de yaparak raporu tamamlamaktadır. Böylece uzmanlarca hazırlanmış ve imzalanmış gayrimenkul değerleme raporu kullanılmak üzere ilgili kişi ya da kuruma sunulmaktadır.
Gayrimenkul Değerleme Yapılırken Nelere Dikkat Edilmektedir ?
Gayrimenkul değerleme çalışması yapılırken gayrimenkulün konumu, ulaşım imkanı, belli bir tarihteki imar durumu, zemin ve inşaat yapısı, elde edilen gelir, mevcut pazar koşulları, fiziksel özellikleri, potansiyel gelir ve yasal izinleri gibi tüm avantaj ve dezavantajları dikkate alınmaktadır.
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri, Gayrimenkul Değerlemesi Kapsamında Başka Hangi Hizmetler Verebilmektedir ?
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri, gayrimenkuller ile ilgili piyasa araştırması, fizibilite çalışması, gayrimenkul ve buna bağlı hakların hukuki durumunun analizi, boş arazi ve tasarlanmış proje değeri analizi, en verimli ve en iyi kullanım değeri analizi gibi birçok alanda danışmanlık hizmeti vermektedir.
Bir gayrimenkulün 4721 sayılı kanunun 684. maddesi uyarınca bütünleyici parçası ile 686. maddesi uyarınca eklentisi olan unsurları da ayrı olarak değerlendirebilirler.
