İntifa Hakkı Nedir ?
İntifa hakkı; sahibine “başkasına ait bir maldan faydalanma, başkasına ait bir malı kullanma hakkı” veren kişisel bir haktır. Taşınmaz sahibi, taşınmazın intifa hakkını kendisinde bırakarak kuru mülkiyetini gerçek ve tüzel kişilere devredebilir. İntifa hakkı (kullanma ve faydalanma), şahıslarda ömür boyu, tüzel kişilerde ise yüz yıl olarak tesis edilebilir. Taşınmaz mülkiyetinin tamamı üç pay edilerek iki payı intifa hakkı, bir payı kuru mülkiyet olarak kabul edilmektedir.
Özellikle yaşlı kişiler, taşınmazlarının ölene kadar kullanma ve faydalanma hakkını kendisinde bırakarak, kuru mülkiyetini devretmek isteyebiliyor. İşte bu tür istekleri karşılayacak şey intifa yani kullanım hakkıdır.
Kiraya Verilebilir mi ?
İntifa hakkı sahibi, konu taşınmaz ev ise bu konutu kendisi kullanabileceği gibi kiraya da verebilir.
Aynı şekilde söz konusu taşınmaz bir tarım arazisi ise söz konusu araziyi kendisi kullanabileceği gibi kiraya da verebilecektir.
İntifa hakkı sahibi taşınmazı kiraya verdiğinde kiracının söz konusu kira sözleşmesini tapu siciline şerh ettirmesi mümkündür.
İntifa Sözleşmesi Çeşitleri
İntifa hakkı sözleşme ile kurulan intifa, kanuni intifa ve mahkeme kararı ile tesis edilen intifa hakkı olmak suretiyle üç şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Ancak uygulamada sıkça karşılaşılan durum, sözleşme ile tesis edilen intifa hakkıdır.
İntifa hakkı bedelli ya da bedeliz olarak kurulabilir. Süreli kurulan bir intifa hakkı terkin edilmedikçe, yeni bir intifa hakkı tesis edilemez.
Eğer bedelli tesis edilecek ise intifa hakkı değeri taşınmazın emlak beyan değerinin 2/3’ünden aşağı olmamak üzere bu bedel üzerinden binde 15 oranında, lehine intifa hakkı tesis edilenden tapu harcı alınır.
Eğer intifa hakkı bedelsiz olarak tanınacak ise bu oran binde 54’ tür. Ancak kanuni olarak intifa hakkını tercih eden sağ kalan eşin ( 23 Kasım 1990 tarihinden önceki ölümlerde söz konusudur) intifa hakkının tescili tapu harcına tabi değildir.
İntifa hakkı süresi şahıslarda ömür boyu, tüzel kişilerde ise yüz yıldır. İntifa hakkı, bu hak sahibinin borcundan dolayı alacaklı tarafından haczedilebilir.
İntifa Hakkı Nasıl Sona Erer ?
İntifa hakkı tapu sicilinden yalnızca terkin harcı alınarak silinir. Eğer vazgeçme, kanuni mirasçılar lehine bedelsiz olarak yapılıyor ise, terkin harcı tahsil edilmekle beraber veraset ve intikal vergisi yönünden Vergi Dairesine bildirim yapılır.
İntifa hakkı belirli bir süre için kurulmuş ise bu sürenin dolması ile taşınmaz sahibi ya da hak sahibinin isteği ile tapu sicilinden terkin edilecektir.
İntifa hakkı kişisel bir hak olmasından dolayı, bu hak sahibinin ölümü ile sona erer.
Gerçek kişilerin öldüğünün nüfus kaydı ya da veraset belgesi ile, tüzel kişilerde ise tüzel kişiliğin bittiğinin yetkili makamlardan alınacak belgeler ile tespit edilmesi durumunda tapu kütüğünden terkin edilir.
Bu hallerde yalnızca terkin harcı tahsil edilir. Ayrıca Vergi Dairesine veraset ve intikal vergisi için bildirim yapılır.
