Gelir Vergisi Kanunu, mal ve hakların kiraya verilmesinden elde edilen gelirleri gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlıyor.
Hangi mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerin vergiye tabi olduğu kanunda ayrı ayrı listeleniyor. Bunların en yaygını tahmin edileceği gibi taşınmazlar…
Gelir Ne Zaman Elde Edilmiş Sayılır ?
Kira gelirlerinin vergilemesinde kural olarak tahsilat esası geçerli. Tahsil edilmeyen kira tutarı beyannameye dahil edilmiyor. Peşin tahsil edilen kiralar ise tahsil edildiği yıl değil, ilgili olduğu yılda beyan edilir. Buna göre, Mart ayı sonuna kadar verilecek 2020 yılı gelir vergisi beyannamesine dahil edilecek kira gelirleri, 2020 ve önceki yıllara dair olarak 2020 yılında tahsil edilen kira gelirlerinden oluşur. 2020 yılında tahsil edilen, 2021 ve sonrası yıllara dair kira bedelleri 2020 yılı beyannamesine dahil edilmez.
Kiranın Döviz Olarak Alınması Durumunda Gelir Tutarı Nasıl Hesaplanır ?
Kira bedelinin yabancı bir para birimiyle belirlenmiş olması durumunda kira geliri, kiranın tahsil edildiği tarihindeki Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılarak hesaplanır.
Kira bedelinin para dışındaki bir değerle tahsili durumunda, tahsil edilen kira emsal bedelle değerlenerek tutarı bulunur.
Kira Gelirlerini Beyan Etmek Zorunda Olanlar
2020 takvim yılında beyana tabi geliri yalnızca gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan gerçek kişilerden;
• Konut kira geliri 6.600 liralık istisna tutarını aşanlar,
• İş yeri kira geliri brüt tutarı 49.000 lira olan beyanname verme sınırını aşanlar (49.000 liralık sınırın aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde, iş yeri kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınır.),
• Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri toplamı 2.600 liralık beyanname verme sınırını aşanlar, 2020 yılı kira gelirleri için beyanname vereceklerdir.
Yukarıda geçen 2.600 liralık sınır beyanname verme sınırı olup, gelir tutarının bu tutarı geçmesi halinde tamamı vergiye tabidir.
Vergi sistemimizde aile reisi beyanı yoktur. Beyana tabi kira geliri bulunan aile bireylerinin her birinin geliri için ayrı beyanname verilmesi gerekir.
Kira Gelirlerinde İstisna
2020 yılı konut kira hasılatının 6.600 liralık kısmı gelir vergisinden istisnadır.
İstisnadan;
• Ticari, zirai ya da serbest meslek kazancı için beyanname verenler,
• Ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerden, 2020 yılı için bu gelirleri toplamı 180.000 lirayı geçenler faydalanır.
İstisna tutarının üzerinde kira geliri elde edip bu geliri beyan etmeyenler ile eksik beyan edenler faydalanamazlar.
Bir konuta çok sayıda kişinin ortak olması durumunda, her bir ortak için istisna tek tek uygulanır. Bir kişinin çok sayıda konuttan kira elde etmesi durumunda istisna, her bir konut için tek tek değil, kira gelirleri toplamına bir defa uygulanır.
Kira Gelirinden İndirilecek Giderler
Kira gelirinde gider uygulaması iki ayrı yöneteme göre yapılabiliyor.
• Götürü Gider Tekniği
• Gerçek Gider Tekniği
Götürü gider uygulamasında, gerçek giderlere bakılmaksızın kira gelirinin yüzde 15 ’i götürü olarak matrahtan indirilebilir.
Götürü gider usulü hem konut hem de işyeri kira gelirleri için geçerlidir. Ancak bu usulün seçilmesi halinde iki yıl bu usulden gerçek usule geçilemez.
Gerçek usulde gider uygulamasında ise kiraya verilen taşınmaz ile ilgili Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesinde sayılan giderler indirilebiliyor.
Kira Gelirlerinin Beyan Zamanı ve Biçimi
Beyan edilmesi gereken kira gelirlerinin Mart ayının sonuna kadar vergi dairesine beyan edilmesi gerekiyor.
Beyan edilecek geliri yalnızca ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan oluşanlar, Hazır Beyan Sistemi olarak adlandırılan sistemi kullanarak gelirlerini beyan edebilirler. Bu sistemde, Gelir İdaresi Başkanlığı vergiye tabi gelirleri çeşitli kaynaklardan topladığı verilerle belirleyerek, mükellefin beyannamesini hazırlıyor ve internet ortamında mükellefin bilgisine sunuyor. Mükellef bu verilerin doğruluğunu tespit ettikten sonra beyannameyi onaylıyor. Sisteme Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinden ulaşılabiliyor.
Beyanname verildikten sonra hesaplanan verginin iki taksitte (Mart – Temmuz) ödenmesi gerekiyor.
Gelir Beyan Edilmez Veya Eksik Beyan Edilirse Ne Olur ?
Beyan edilmesi gerekmesine rağmen, kira gelirlerinin beyan edilmemesi ya da eksik beyan edilmesinin önemli sonuçları var.
• Konut kira gelirleri için uygulanan ve tutarı 6.600 lira olan istisna hakkı kaybedilir.
• Beyan edilmeyen ya da eksik beyan edilen gelir tutarı üzerinden gelir vergisi tarh edilir ve verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.
• Zamanında ödenmeyen vergi tutarı üzerinden aylık %1,60 oranında gecikme faizi ödenir.
• Beyanname verilmemesi sebebiyle iki kat I. derece usulsüzlük cezası kesilir.
