Müşterek mülkiyet; bir taşınmaz üzerinde çok sayıda kişinin hak sahibi olmasına ve bu taşınmazın fiilen bölüşülmemesi durumu olarak açıklanmaktadır. Ülkemizde daha çok miras sonrasında ortaya çıkmaktadır. Hukuki işlemler veya kanuni bir hak sonucu doğar.
Yani müşterek mülkiyette tek bir mülkiyet hakkı vardır ve bu hak çok sayıda şahsa aittir. Bu mal yönetimine yani gelir giderlerine, her paydaş kendi payı oranında katılabilir. Tapu kütüğünde her bir hissedarın hissesi isminin karşısında 1/3, ⅗ oranlarda gösterilmektedir. Müşterek mülkiyette paydaşlar, paylarını devretme, rehnetme ve haciz ettirme hakkına da sahiptir.
Müşterek mülkiyet ancak söz konusu mülkün bölünmesi ya da müşterek mülkiyetin satılması halinde sona erebilir. Medeni Kanunun 659. maddesine göre, payın devri durumunda, diğer paydaşların önalım hakkı bulunuyor.
Müşterek malın kiraya verilmesi halinde, malın yarısından daha fazla payına sahip olan biri var ise o ve sayı olarakta çoğunluğu oluşturan paydaşların, kira kontratını beraber imzalamaları gerekiyor. Ancak sadece iki paydaş varsa, biri kendi payını diğer paydaşa kiralayabilme hakkına sahiptir. Müşterek malın tamamının satılması, rehnedilmesi ya da bahçesinden bir üçüncü şahsa geçit hakkı tanınması için tüm paydaşların onayı gerekiyor. Müşterek arsa üzerine bina yapılması ya da bir evin apartman haline dönüştürülmesi durumunda cins tashihi talebini tek bir paydaş yapabiliyor.
Müşterek Mülkiyet Satışı Nasıl Olur?
Müşterek Mülkiyet yani paylı mülkiyet, bir taşınmazın çok sayıda hak sahibi olması ile açıklandığından böyle bir durumda, bir hak sahibi, kendine ait olan hissenin satışını gerçekleştirebiliyor. Müşterek mülkiyet satışında Medeni Kanun’un 732. Maddesine göre diğer hissedarlar da Önalım Hakkını kullanabilirler. Müşterek mülkiyette önalım bu düzenlemenin amacı, ortaklığa yabancı bir kişinin girmesine genel olarak engel olmaktır. Noter kanalıyla bu alımı diğer hissedarlara Noterlik Kanunu ve tüzüğüne uygun olarak bildirmeniz gereklidir. Önalım Hakkı bildirim tarihinin üzerinden 3 ay ve satışın üzerinden 2 yıl geçmesiyle düşer.
Mirasın Müşterek Mülkiyet Olarak İntikalinde İstenen Belgeler
- İntikali istenen taşınmaz mala ait varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge ya da mirasçılarının sözlü beyanı,
- Veraset belgesinde iştirak hali çözülerek paylar belirlenmişse bir mirasçının, belirlenmemişse tüm mirasçıların ya da yetkili temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanları ya da pasaportları.
- Tüm mirasçıların intikali istenen taşınmaz malların sayısı kadar son altı ay içinde çekilmiş 6 x 4 cm. büyüklüğünde vesikalık fotoğrafları.
- İntikal talebi, temsilci tarafından yapılıyor ise, bunun dışında temsile dair belge,
- Medeni Kanunun yürürlük tarihi olan 4 Ekim 1926 tarihinden sonraki ölümlerde murise ait veraset belgesinin aslı veya mahkeme ya da noterce onaylı örneği
- Medeni Kanundan önceki ölümlerde (4 Ekim 1926 tarihinden önceki ölümlerde) mahalle ya da köy ihtiyar kurulunca düzenlenen ilmuhaber ya da mahkemeden alınmış veraset belgesinin aslı ya da onaylı örneği,
- Taşınmaz malın niteliği bina ise deprem sigortası.
