Şev Nedir ?
Zemin yüzeyinin yatayla yaptığı açı “şev” olarak isimlendirilir. Şev, eğimli yüzey anlamında da kullanılmaktadır. Şevler insan eliyle oluşturulabilir ya da doğal halde bulunabilir. İnsan eliyle oluşturulan şevlere, “yapay şev” ya da “yarma veya dolgu şevi”, doğal halde bulunan şevlere ise “doğal şev” veya “yamaç” adı verilir.
Şevin yatayla yaptığı açı ‘şev açısı’ dır. Şev tabanı ile üst yüzeyi arasındaki düşey uzaklığa “şev yüksekliği” adı verilir. Şevin yüzeyi ile şev tabanının kesiştiği nokta “şev topuğu” olarak isimlendirilir. Kayma yüzeyi, hareket eden kütlenin alt yüzeyidir ve doğal zeminin üst kısmında kalır. Ayna, kayan zemin kütlesinin dik ya da dike yakın yüzeyine denir. Esas aynanın ön tarafında kayan kısım içerisinde tali aynalar ve bir kayma kaması oluşabilir. Tepe, ana ayna ile hareket eden kütlenin kesiştiği yerin en üst noktasına denir. Kritik şev açısı, stabiliteyi bozmadan şeve verilebilecek maksimum açıdır. Kritik şev yüksekliği, çekme gerilmeleri etkisi ile çatlaklar oluşmadan, şeve verilebilecek maksimum yüksekliktir. Şev düzleminde bulunan kütlenin; kayma, düşme, göçme vb. tehlikelerinin varlığının araştırılmasına “şev stabilitesi incelemesi” adı verilir. Şev stabilitesinin bozulmasıyla şev altındaki ve arkasındaki toprak kütlesi aşağı ve dışa doğru yer değiştirir. Bu harekete “şev göçmesi” denir.
Şev, inşaat sektöründe sık sık kullanılan terimlerden biridir. Yarmalarda, hendek tabanıyla daha yüksek kottaki doğal arazi arasındaki eğimli yüzey olarak, dolguda ise platformun dış kenarıyla daha düşük kotta bulunan doğal arazi arasındaki eğimli yüzey olarak adlandırılır.
Eğimli yüzeyin yatayla yaptığı açının kotanjantı olarak tanımlanan şevin oluşum şekillerinden işlevlerine kadar geniş bir çerçevede incelenmektedir. Bu oluşumlardan birisi örnek olarak 3/1’i dolgu şevinin platformun dış kenarından 3 birim ilerde ve 1 birim aşağıda noktanın birleştirilmesi ile meydana getirilmektedir.
İnşaat Sektöründe Şev Ne İşe Yarar ?
Belirli şartnameler gereği kazılar 1,50 metreden fazla derinliklerde yan yüzeyleri şevli veya iksalı olarak yapılmaktadır. Kazıların iksalı veya şevli olarak yapılması hususu etüt ve incelemeler neticesinde gerçekleştirilmektedir.
Kazılarda iklim koşulları, zemin yapısı, kazı alanı çevresinde oluşacak sarsıntılar, çevredeki su kaynakları ile çok fazla yük kuvvetleri göz önünde bulundurularak uygun şev açıları belirlenmektedir. Zeminin sağlamlığına, yapısına ve çalışma yöntemine uygun olarak kullanılan şevler ve şev eğimi ile en doğru şekilde projeler uygulanabilir.
