Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşüm kapsamında vatandaşla müteahhit firma arasında yapılan sözleşmeleri feshetme yetkisini İstanbul’da ilçe belediyelerine verdi. Müteahhitler yüzünden yarım kalan projelerde sözleşme iptalinin daha hızlı yapılmasıyla mağduriyetin çözülmesi hedefleniyor.
Ülke genelinde 6.7 milyon riskli yapının yenilenmesi için başlatılan kentsel dönüşüm seferberliğinde süreci hızlandıracak bir karar alındı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, vatandaşın mağdur olmaması adına Ekim 2019’da bir düzenleme yapmış ve dönüşüm sözleşmelerinin tek taraflı feshedilmesinin önünü açmıştı. Müteahhit firma tarafından inşaata 1 yıl başlanmaması veya inşaatın 6 ay durması halinde vatandaş, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne müracaat ederek sözleşme iptalini istiyordu. Alınan son kararla sözleşme iptalindeki yetki İstanbul’da 39 ilçe belediyesine verildi.
Vatandaşın lehine !
İstanbul’da riskli yapı ve dönüşüm projeleri sayısının diğer illere kıyasla daha çok olduğunu dile getiren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedad Gürgen, sürecin hızlanması adına bu kararın alındığını söyledi. Gürgen, “Daha önce riskli yapı kararının onaylanması, kira yardımı ve dönüşüm kararına katılmayanların pay satışında yetkiyi ilçe belediyelerine vermiştik. Son aldığımız kararla sözleşme iptalleri de belediyelerce sağlanacak. İl genelinde tüm sözleşme iptal değerlendirmelerinin tek bir yerden yapılması yerine bu yolla ilerlemesi vatandaşın lehine olacak” dedi. Gürgen, bugüne kadar İstanbul’da yaklaşık 300 sözleşme iptal başvurusu aldıklarını ifade etti. Bu da binlerce ailenin dönüşüm mağduru olduğunu gösteriyor.
Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Hikmet Güngör, kentsel dönüşüm kapsamında yapılan birçok sözleşmede yüklenici firmaların yükümlülüklerini yerine getirmediğine dikkat çekti. Ağır ilerleyen veya yarım bırakılan projeler sebebiyle vatandaşın mağdur olduğunu söyleyen Güngör, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu mağduriyeti önlemek için oldukça önemli bir adım atarak arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine tek taraflı fesih hakkı getirmişti. Ancak İstanbul’da ciddi yoğunluk vardı. Şimdi bu yetkinin ilçe belediyelerine geçmesi bakanlığın bu alanda attığı ikinci önemli adım oldu. Vatandaş bakacak, eğer firma inşaatı yapmıyorsa ilçe belediyesine başvurusunu yapacak. Sözleşme iptali sonrası yeni firmalarla anlaşma sağlanacak. Böylece riskli yapıların yenilenmesi de hız kazanacak” dedi.
Tek taraflı feshin amacı ne ?
Kentsel dönüşüm sürecinde müteahhit firma ile arsa payı karşılığı anlaşma yapan binlerce vatandaş evini boşalttı; eski evler yıkıldı. Mali gücü yetersiz kimi firmalar inşaata başlamadı veya yarım bıraktı, vatandaş mağdur oldu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu haldeki dönüşüm projeleri için tek taraflı fesih hakkı getirdi. Avukat Hikmet Güngör, tek taraflı fesih öncesi mağdur vatandaşın sözleşme iptali için mahkemeye başvurduğunu, kararın çıkmasının da 5 yılı bulduğunu ifade etti. Tek taraflı fesih ile süre 1-2 aya düştü, vatandaşın yeni firmalarla yola devam etmesinin önü açıldı.
Peki fesih nasıl olacak ?
Öncelikle bu hakkın kullanılması için maliklerin 3’te 2’sinin onayı gerekecek. Vatandaş tarafından yapılan müracaat sonrası bakanlık yetkilileri veya İstanbul’da ilçe belediyeleri durumu tespit edip firmaya ihtar yollayacak. Verilen 1 aylık ek süreye rağmen inşaat başlamazsa sözleşme iptal edilecek. Fesih hakkı oluşumunda arsa sahiplerinden kaynaklı bir gecikme, yapım işinin başlamasına engel bir idari karar olmaması, problemin müteahhit kaynaklı olması şartı da aranacak.
Ülke genelinde yaklaşık 28.6 milyon konut varken bunun 6.7 milyonu riskli. Yaklaşık 1.5 milyon konutun da acil dönüşmesi gerekiyor. İstanbul’da ise 6.1 milyon konut, 1.1 milyon işyeri bulunuyor. İstanbul’da da riskli 1.5 milyon konut var. Bunlardan da 300 bininin acil bir şekilde dönüştürmesi bekleniyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hedefi ülke genelinde her yıl 300 bin konut olmak suretiyle acil dönüşmesi gereken 1.5 milyon konutun dönüşümünü 5 yıl içinde tamamlamak.
