Yapı Güçlendirme Nedir ?
Hasarsız yapı elemanlarının ya da yapı sistemlerinin, ya da hasar görmüş yapı elemanlarının hasarlarının giderilmesi amacı ile yapılan onarımdan sonra, performanslarının iyileştirilmesini sağlamak üzere yapılan müdahalelerdir.
Güçlendirme projesinin hazırlanması ve uygulaması önemli ölçüde tecrübe ve bilgi gerektirir. Bilinçsizce yapılan güçlendirmeler yapısal riskleri azaltmak yerine artırır.
Betonarme Binaları Güçlendirme Yöntemleri
Türkiye’de betonarme binaların güçlendirilmesinde 3 farklı malzeme kullanılıyor. Çelik, beton ve fiberbond’dan oluşan bu 3 malzeme bilhassa kolonların güçlendirilmesinde kullanılıyor. Kendi içinde avantaj ve dezavantajlar barındıran bu malzemelerin en eskisi ve en çok kullanılır olanı beton. Bu da betonun depreme karşı alınan en düşük maliyetli önlem olmasından kaynaklanıyor. Ancak kolonda kullanılan betonun kalitesiz olması betonun avantaj yerine dezavantaj oluşturmasına yol açıyor.
Betona oranla çok daha iyi sonuç veren çeliğin dezavantajı ise zor şekil alması. Ancak çelik binanın ve kolonların güçlenmesini sağlıyor. Malzeme bedeli düşük olan çelik fazla bilinen ve uygulanan bir teknik olmadığı için montaj bedeli yüksek olabiliyor.
Fiberbond ise Türkiye’de son derece yeni. 2003 yılında yayımlanan Deprem Yönetmeliğinde kullanımı onaylanan Fiberbond’un ana malzemesi reçine ve karbon. Fiberbond, 0.5 milimetre kalınlığında ve kolona kağıt gibi sarıldığında bir katı 2.5 cm çelik sarılmasına eşit değerde güçlendirme sağlıyor. Binanın beton ile güçlendirilmesi 6 ay sürerken, bu süre fiberbond’da 1.5 aya kadar düşüyor. Ayrıca, konutta yaşayanların betonda olduğu gibi güçlendirme döneminde konutu terketmesi de gerekmiyor.
Yapı Güçlendirme İzni Şartları
Parsel sınırlarını aşan güçlendirmeye izin verilmiyor. Güçlendirme için parsel veya kat maliklerinin en az beşte dördünün muvafakatı gerekiyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yapı güçlendirme çalışmaları dahilinde alınacak güçlendirme izinleri ile ilgili şartları duyurdu. Bu kapsamda hiçbir şekilde parsel sınırlarını aşacak şekilde güçlendirme izni verilmeyecek. Fakat güçlendirmeye konu yapının üçüncü kişilere ait taşınmazlara tecavüzlü olması durumunda güçlendirme izni için üçüncü kişilerin da muvafakatı aranacak. Güçlendirilecek yapının üzerinde bulunduğu taşınmazın mülkiyetinin belediyeye veya Hazine’ye ait olması halinde, taşınmaz satın alınmadıkça güçlendirme izni müracaatları dikkate alınmayacak.
Kat irtifakı ya da kat mülkiyeti kurulmuş olan yapılarda kat maliklerinin, kat irtifakı ya da kat mülkiyeti kurulmamış parsellerde, maliklerinin en az beşte dördünün yazılı muvafakatleri alınmadan güçlendirme izni için müracaat edilemeyecek. Fakat yapının güçlendirilmesinin zorunlu olduğunun mahkemece tespit edilmiş olması durumunda kat maliklerinin rızası da aranmayacak.
İmar Kanunu kapsamında alınan yapı kayıt belgesinin mevzuata uygun olmadığının ilgili idarece anlaşılması durumunda, güçlendirme izni verilmeyecek ve usulüne aykırı biçimde düzenlenmiş olan yapı kayıt belgesi iptal edilecek.
Güçlendirme projeleri ve müracaat evrakları ilgili idare tarafından incelenerek, eksik ve yanlış bulunmuyorsa başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde onaylanacak.
Yapının taşıyıcı perde ve kolonlarının büyütülmesi ile yapının dış konturları dışına taşmadan yapılan ilave kolon ve perde imalatları haricinde yapının mevcut haline ilave inşaat alanı ihdas edilmeyecek. Mimari ve teknik nedenlerle, yapının dış konturları dışına taşmadan kolon ve perde büyütülmesinin yapının güçlendirmesi için yeterli olmadığının veya yapının taşıyıcı sistemi dış konturlarına betonarme/çelik/kompozit taşıyıcı sistem eklemeleri yapılmadan yapının güçlendirilemeyeceğinin proje müellifi tarafından tespit edilmesi halinde, yapılacak güçlendirmeye dair projeyi ihtiva eden proje müellifi tarafından düzenlenecek teknik raporun Yapı Denetim Kuruluşu uygun görüşü ve idarece onaylanması durumunda, parsel hudutları dışına taşmamak kaydı ile yapının taşıyıcı sistemine eklenecek olan asgari ölçülerdeki betonarme/çelik/kompozit taşıyıcı eleman ilaveleri ilave bir inşaat alanı olarak değerlendirilmeyecek.
İzin süresi 5 yıl
Yapı müteahhidi ve şantiye şefi olmadan ya da bunların değişikliklerinde bu görevler tekrar üstlenilmeden güçlendirmenin devamına ilgili idarece müsaade edilmeyecek. Güçlendirme izninin süresi onay tarihinden itibaren 5 yıl olacak. Bu süre içerisinde imalata başlanmaması durumunda izin hükümsüz hale gelecek. Güçlendirme projesine aykırı olarak imalat yapıldığının ilgili idarece tespit edilmesi durumunda yapı mühürlenecek ve projesine aykırı imalatlar en fazla 1 ay içerisinde düzeltilmezse güçlendirme izni iptal edilecek.
