Yargı kararları, eşlerden birinin ailenin tamamını ilgilendiren kararları tek başına alması konusunda daha dikkatli olması gerektiğini gösteriyor.
Borca kefillik, konutun eşten onay almadan satılması, kiranın habersiz feshi gibi durumlara karşı yasalar eşleri koruyor.
EŞİN RIZASI OLMADAN KEFİL OLAMAZ.
Arkadaşlık dostluk ilişkileri ile başka birinin borcuna eşinin rızası olmadan kefil olanların, oturduğu konutu eşten habersiz satmaya çalışanların artık daha dikkatli olması gerekiyor. Çünkü böylesi durumlarda eşlerden birinin tek başına aldığı kararlar geçersiz. Mutlaka eş rızası gerekiyor. Aile konutu kavramı eşlerin mesken olarak beraber ikamet ettikleri konuttur ve aile konutu ibaresi taraflardan birinin istemi üzerine tapu kütüğüne şerh verilebilir.
SÖZLEŞMEYİ FESHEDEMEZ .
Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası olmadan aile konutunu devredemez, kira sözleşmesini feshedemez, aile konutu üzerindeki haklarını sınırlayamaz. Öte yandan yazlık ya da ikinci ev aile konutu değildir. Yani alıp satabilir ya da kiralayabilir. Bu hususta yasal bir engel yok.
HAKİMİN MÜDAHALESİNİ İSTEYEBİLİRLER.
Aile konutu eşlerden biri tarafından kiralanmışsa sözleşmede taraf olmayan eş, kiralayana bildirim yaparak sözleşmenin tarafı haline gelir ve diğeri ile birlikte sorumlu olur. Evlilik birliğine dair önemli bir hususta uyuşmazlığa düşülmesi ya da evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda eşler tek tek ya da beraber hakimin müdahalesini isteyebilerler.
Hakim, yükümlülükleri konusunda eşleri uyarır, uzlaştırmaya çalışır veya uzman kişilerin yardımını isteyebilir. Örneğin, hakim eşlerden birinin talebi ile ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirler. Bu talep geçmiş ve gelecek yıllar için istenebilir. Eşlerden biri birliğin giderlerine katılma yükümlülüğünü yerine getirmezse hakim ödemeyi diğer eşin yapmasını emredebilir. Taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırabilir. Durumun tapu kütüğüne şerh edilmesine karar verebilir. Görüldüğü gibi hakimin aileye müdahalesi tahminlerin üzerindedir.
YARGI GEÇERSİZ SAYIYOR.
Yargıtay 12’nci Hukuk Dairesi, eşinin haberi olmadan bir arkadaşının borcuna kefil olan kişinin kefilliğini geçersiz saydı. Yakın geçmişte verilen bir kararda şu ifadeler yer aldı: “Eşlerden birine yasal olarak ayrı yaşama hakkı doğmadıkça, yalnızca diğerinin yazılı rızasıyla kefil olabilir. Bu rızanın sözleşmenin kurulmasından önce veya en geç kurulması anında verilmiş olması şarttır. Kefalet prosedürü öncesinde ya da icra kefilliği sırasında eşin rızasının alınıp alınmadığının belirtilmemesi sebebiyle geçerli bir kefalet prosedürü ve hukuken geçerli bir ödeme taahhüdü bulunmamaktadır.”
KONUTU SATAMAZ. İPOTEĞE KONU EDEMEZ.
Aile konutu şerhi ile evli çiftlerin beraber yaşadığı konutların tapuları bir kişinin değil, ailenin üzerine kayıtlı oluyor. Bu da tapu sahibi eşin anlaşmazlık ya da boşanma halinde veya keyfi olarak eşinin muvafakati olmadan konutu satamayacağı ve ipoteğe konu edemeyeceği anlamına geliyor.
Öncelikle, tapu şerhi için bağlı olunan muhtarlıktan ailenin o evde oturduğunu gösteren ikametgah senedi alınmalı. Ardından evlenme cüzdanıyla beraber Tapu Sicil Müdürlüğü’ne dilekçeyle müracaat yapılmalı. Bu prosedür için ücret alınmıyor.
İPOTEK İÇİN DE GEREKİYOR
Bir kişi bankadan kredi aldı, tapusu kendi üzerine olan evini teminat için ipotek ettirdi. Borcun ödenmemesi üzerine banka icra takibi başlattı. Sonrasında bu kişinin eşi, ipotek edilen evin aile konutu olduğunu belirterek, ipoteğin kaldırılması talebi ile dava açtı. Mahalli mahkeme davalı bankanın, evin aile konutu olduğunu bildiğinin kanıtlanamadığı gerekçesiyle davayı reddetti.
Yargıtay 2’nci Hukuk Dairesi mahalli mahkemenin kararını bozdu. Kararda şu şekilde denildi: “Aile konutunun maliki olan eş, konuttaki yaşantıyı güçlüğe sokacak şekilde tek başına sınırlandıramaz. Bu sınırlandırma yalnız diğer eşin rızası alınarak yapılabilir. İpotek, aile konutundan yararlanma ve oturma hakkını engellemiyorsa da diğer eşin açık rızası şarttır.”
